Τι έγινε ρε παιδιά;

Αυτό κανονικά θα έπρεπε να το πει ο Σπύρος Παπαδόπουλος σε κάποιο επεισόδιο της αγαπημένης σειράς των 90s, των «Απαράδεκτων» δηλώνοντας την έκπληξή του για κάτι που έγινε. Όμως αυτό μάλλον είπαμε οι περισσότεροι όταν αντικρίσαμε το χάρτη των πρόσφατων εκλογών. Δεν έχουν περάσει παρά λίγα εικοσιτετράωρα από την κάλπη της προηγούμενης Κυριακής και ήδη τα κόμματα έχουν ξεκινήσει τους σχεδιασμούς τους για την επόμενη. Το αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου διέψευσε τους πάντες. Από τους πιο αισιόδοξους «γαλάζιους» μέχρι τους πλέον συγκρατημένους υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ. Από τις δημοσκοπικές εταιρείες μέχρι και κάθε πολιτικό αναλυτή της χώρας. Γιατί φτάσαμε όμως εδώ και ποια τα αίτια αυτού του αναπάντεχου εκλογικού θριάμβου της Νέας Δημοκρατίας; Ποια είναι τα αίτια της – με κρότο – πτώσης του ΣΥΡΙΖΑ;  Τούτα θα επιχειρήσω να αναλύσω στις γραμμές που ακολουθούν με την απουσία της παραμικρής κομματικής και πολιτικής παρωπίδας.

Πρώτα απ’ όλα, κρίνω σκόπιμο να ρίξουμε μια ματιά στον ελληνικό εκλογικό χάρτη. Η Ν.Δ. πέραν της διατήρησης των δυνάμεών της στις εκλογικές περιφέρειες, τις οποίες κέρδισε το 2019, αύξησε την εκλογική της επιρροή σε παραδοσιακά αφιλόξενα για αυτή εδάφη. Πρώτευσε σε εκλογικές περιφέρειες με έντονη την παρουσία των λαϊκών στρωμάτων (Δυτικός Τομέας της Β’ Αθηνών, Δυτική Αττική, Β’ Πειραιώς) αλλά και την Κρήτη (το νησί βάφτηκε «γαλάζιο» στο σύνολό του, κάτι που δεν είχε ξαναγίνει μεταπολιτευτικά). Ιδιαίτερους συμβολισμούς κρύβει και η επικράτηση της Ν.Δ. στην Αχαΐα, την γενέτειρα των Παπανδρέου και άλλοτε κάστρο του ΠΑΣΟΚ και μετέπειτα του ΣΥΡΙΖΑ. Ανάλογους συμβολισμούς εντοπίζει κανείς και στην κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας στην Άρτα, τόπο καταγωγής του Αλέξη Τσίπρα, το κόμμα του οποίου ήρθε πρώτο μόνο στη Ροδόπη. Ασχέτως αν υποστηρίζει ή όχι κάποιος τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τις πολιτικές που άσκησε κατά την απελθούσα τετραετία, οφείλει να του πιστώσει το εξής: είναι ο μόνος Πρόεδρος της ΝΔ, που μετά από μια πλήρη κυβερνητική θητεία όχι μόνο «κέρδισε» 58 από τις 59 εκλογικές περιφέρειες της χώρας και κατάφερε να «βάψει γαλάζια» την Κρήτη, αλλά συγχρόνως είδε το κόμμα του να ανεβάζει τα ποσοστά και τις ψήφους που έλαβε μετά από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης. Αξίζει να αναλογιστούμε, ότι κάτι τέτοιο δεν πέτυχε ούτε κάποιος εκ των Καραμανλήδων, ούτε και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Πρόκειται αναμφίβολα για σημαντικό επίτευγμα. Γιατί όμως συνέβη αυτό; Κατά την άποψή μου, μεγάλο μέρος της επιτυχίας πρέπει να πιστωθεί στην επικοινωνιακή ομάδα του Μαξίμου. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι την καμπάνια της ΝΔ ανέλαβε ο κορυφαίος επικοινωνιολόγος Σταν Γκρίνμπεργκ (έχει αναλάβει στο παρελθόν την προεκλογική καμπάνια των Κλίντον, Αλ Γκορ, Σρόντερ και Μαντέλα) αλλά και το ότι η κυβέρνηση ενίσχυσε τη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας. Με τις ευλογίες της Ευρώπης και με μια σειρά από οικονομικού χαρακτήρα μέτρα, υπήρχε η δυνατότητα να δοθούν αρκετά μεγάλα κεφάλαια προς αντιμετώπιση των διαφόρων κρίσεων. Από τις επιστρεπτέες προκαταβολές την περίοδο της πανδημίας, μέχρι και τα περίφημα «pass» στης ακρίβειας τον καιρό.

Αναφορικά με τον  ΣΥ.ΡΙΖ.Α. , χάθηκε μια χρυσή ευκαιρία. Έχοντας απέναντι του μια κυβέρνηση, που αντιμετώπισε σωρεία κρίσεων και σημείων καμπής (Τέμπη, υποκλοπές, ακρίβεια, άνοδος του πληθωρισμού) το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα πολλές φορές υπέπεσε σε ολέθρια σφάλματα με αποτέλεσμα ό, τι κατάφερε να χτίσει, να το γκρεμίσει εν μία νυκτί. Σαφώς και ο Αλέξης Τσίπρας συγκρότησε ένα think tank επιφανών επιστημόνων και εγνωσμένης αξίας συμβούλων, με βαριές επιστημονικές περγαμηνές η καθεμιά και ο καθένας τους (Τσιριγώτη, Φαραντούρης, Βουτυράκου, Γεροτζιάφας) ωστόσο παρέμεινε δέσμιος των πρακτικών των παραδοσιακών στελεχών του. Δεν πρόταξε τα συγκεκριμένα στελέχη στα τηλεοπτικά πάνελ και το δημόσιο διάλογο. Τις περιοδείες ανέλαβαν κατά προτεραιότητα οι «πασοκογενείς» και στελέχη της κυβέρνησης 2015-2019. Όταν επιθυμείς να «ανοιχτείς» στην κοινωνία και να προσελκύσεις πάσης ιδεολογικής απόχρωσης ψηφοφόρους, δεν αφήνεις ανεξέλεγκτο τον Παύλο Πολάκη να απειλεί δημοσιογράφους και δικαστικούς, δεν επιτρέπεις στον Γιώργο Κατρούγκαλο να κάνει λόγο για αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών παραμονές των εκλογών, δεν εντάσσεις στα ψηφοδέλτιά σου γραφικές φιγούρες της δεξιάς μυθολογίας, όπως ο Ευάγγελος Αντώναρος. Είναι προφανές ότι έπρεπε να προταχθεί η εμβάθυνση αντί της διεύρυνσης. Και προπαντός, καταρτίζεις και επιμορφώνεις τα στελέχη σου επί παντός επιστητού, προκειμένου όταν εκτίθενται στην κοινωνία να είναι έτοιμοι να απαντήσουν τεκμηριωμένα, νηφάλια και αποτελεσματικά σε κάθε ερώτηση, που θα τους τεθεί. Εννοείται, σε όλα τα ανωτέρω, προσθέστε και τη λάθος στρατηγική και την πολιτική διαχείριση του ζητήματος της απλής αναλογικής. Τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ «έτεινε» χείρα φιλίας προς το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και το ΜΕΡΑ25, κανένα από αυτά τα κόμματα δεν του έσφιγγε το χέρι, αλλά το απομάκρυνε ακαριαία. Καλώς ή κακώς, αποδείχθηκε πως το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ήταν αναμφίβολα ο μεγάλος χαμένος.

Στον άλλο ένοικο της κεντροαριστερής πολυκατοικίας, το ΠΑΣΟΚ, έχουν αρκετούς λόγους να πανηγυρίζουν αλλά και άλλους τόσους να ανησυχούν. Ουδείς θέλω να πιστεύω δεν διαφωνεί πως η αύξηση των ποσοστών του κινήματος περίπου κατά 50 % είναι μια ιδιαίτερη επιτυχία. Ταυτόχρονα όμως, ο Νίκος Ανδρουλάκης οφείλει να αντιληφθεί αυτή την άνοδο εν μέρει και ως αποτυχία. Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ, το όμορο κόμμα της δημοκρατικής παράταξης χάνει περί τις 11 μονάδες και εσύ έχεις λαμβάνειν μόνο 3 εξ αυτών, κάτι δεν έχεις κάνει σωστά. Βεβαίως, δεν δύναται να παραλειφθεί το γεγονός, ότι το ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε μια μεγάλη και εκ βάθρων ανανέωση τόσο του πολιτικού του λόγου, όσο και του στελεχιακού του δυναμικού κυρίως με νεαρούς επιστήμονες, αλλά από την άλλη πλευρά καθίσταται πασιφανές πως αν το άλλοτε κραταιό κίνημα επενδύει μονοδιάστατα σε σύμβολα και συνθήματα, ενδέχεται σε λίγες ημέρες το ποσοστό του να μείνει στάσιμο, αν όχι να υποχωρήσει. Μόνο με προσεκτικά βήματα και στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις ο Ανδρουλάκης θα καταφέρει να συσπειρώσει έτι περαιτέρω τον κόσμο που κάποτε ψήφιζε το κόμμα του και πλέον έχει βρει πολιτική στέγη στον ΣΥΡΙΖΑ και τη Ν.Δ.

Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι εκλογές που παρακολουθήσαμε την προηγούμενη Κυριακή αποτελούν μια ένδειξη αλλαγής του πολιτικού σκηνικού στον τόπο. Υπάρχει ένα κόμμα που με 41 % της λαϊκής ψήφου κυριαρχεί και έχει διεισδύσει και σε κοινά που δε το στήριζαν ποτέ. Ωστόσο, υπάρχουν και δύο κόμματα, που το καθένα από αυτά διεκδικεί την δεύτερη θέση και τον υψηλής σημασίας θεσμικό ρόλο της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης της χώρας. Η Νέα Δημοκρατία έχει την ευκαιρία να διορθώσει τα λάθη και τις παραλείψεις της προηγούμενης τετραετίας και να πείσει όσους δεν έχει πείσει ακόμα για το πρόγραμμα και τους στόχους της. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η επόμενη εκλογική αναμέτρηση πρόκειται για τη μεγαλύτερη μάχη του κόμματος από την ίδρυσή του, είναι ένας καθαρά υπαρξιακός αγώνας που αφορά αυτό καθαυτό το πολιτικό μέλλον του κόμματος. Ομοίως και για το ΠΑΣΟΚ, οι επόμενες εκλογές αποτελούν την τελευταία ευκαιρία του σοσιαλδημοκρατικού χώρου για ανασύνταξη και την επάνοδο του κόμματος ως μία εκ των δύο συνιστωσών του δικομματισμού.