ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

             Την τελευταία προεκλογική εβδομάδα, βρισκόμαστε επίσημα μια ανάσα πριν τις εθνικές εκλογές της 21ης Μαΐου. Ύστερα από μία δύσκολη τετραετία που φιλοξένησε στο μισό της την πανδημία του κορονοϊού και τα lockdown, καλούμαστε ξανά να εμπιστευτούμε το μέλλον της χώρας  στα χέρια ενός (ή και περισσότερων με τα νέα ενδεχόμενα) από τους πολιτικούς αρχηγούς των επικρατέστερων κομμάτων. Οι προεκλογικές καμπάνιες έχουν κατακλύσει τους δρόμους της Αθήνας, τις στάσεις των λεωφορείων, την τηλεόραση και το Youtube με κομματικά σποτ, συνεντεύξεις, δηλώσεις, είχαμε, μάλιστα, την προηγούμενη Τετάρτη την πρώτη τηλεμαχία ανάμεσα στους Προέδρους και Γενικούς Γραμματείς ύστερα από οχτώ χρόνια. Οι έξι συμφωνούν σε μία άποψη: να ψηφίσουμε οι νέοι, και έχουν απόλυτο δίκιο. Η νέα γενιά έχει εξίσου δικαίωμα και υποχρέωση να πάρει αυτή την απόφαση, ως νεαροί ευσυνείδητοι πολίτες που αγωνιούν για την εξέλιξή τους.

           Ώστε να φτάσουμε στις κάλπες και να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας στον επερχόμενο ηγέτη, οφείλουμε να εξετάσουμε πρωτίστως όλα τα πιθανά σενάρια που θα ακολουθήσουν, τον πρώτο ως τον τελευταίο τροχό της αμάξης. Τι αναμένεται, λοιπόν, από την επόμενη εβδομάδα και τι γνωρίζουμε ως τώρα;

           Είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται το σύστημα της απλής αναλογικής μετά τον Νοέμβριο του 1926 και ψηφίστηκε το 2016 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Δεν εφαρμόστηκε, ωστόσο, στις αμέσως επόμενες εκλογές του 2019, καθώς δεν στηρίχθηκε από τα δύο τρίτα της Βουλής, αλλά από απλή πλειοψηφία.

Τι είναι η Απλή Αναλογική και σε τι διαφέρει από το ως τώρα εκλογικό σύστημα;

            Το σύστημα της απλής αναλογικής ουσιαστικά αφαιρεί το μπόνους των 50 εδρών της Βουλής που λάμβανε το πρώτο κόμμα. Οι έδρες, δηλαδή, του κάθε κόμματος θα είναι αποκλειστικά ανάλογες με το ποσοστό που θα συγκεντρώσει στις εκλογές. Το εθνικό ποσοστό πολλαπλασιάζεται με τον συνολικό αριθμό των τριακοσίων εδρών και μόνο οι περισσευούμενες έδρες (όσες μένουν εκτός λόγω της στρογγυλοποίησης) θα περάσουν στον “νικητή”. Στην Απλή Αναλογική με όριο, η οποία θα εφαρμοστεί την Κυριακή, μόνο όσα κόμματα ξεπεράσουν το 3% θα μείνουν εντός Βουλής.

           Για να σχηματιστεί κυβέρνηση απαιτείται η πλειοψηφία των 151 βουλευτών, η οποία με την Α.Α και -κρίνοντας από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων- την αποχή από την εκλογική διαδικασία ή τον διχασμό των πολιτών, οι οποίοι δυσκολεύονται να κατασταλάξουν κάπου την ψήφο τους, είναι σχεδόν απίθανη, καθώς σε αυτή την περίπτωση το πρώτο κόμμα θα έπρεπε να συγκεντρώσει τουλάχιστον ένα 46% για να έχει αυτοδυναμία.

            Στη περίπτωση που το σύστημα αυτό αποτύχει, υπάρχουν τρία ενδεχόμενα σενάρια που θα επικρατήσουν.

Συγκυβέρνηση

Αν κανένα κόμμα δεν προαχθεί αυτοδύναμο, πιθανότητα αρκετά ισχυρή, υπάρχει πάντα η εξέταση της συγκυβέρνησης. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα δώσει εντολή στον αρχηγό με τις περισσότερες ψήφους ώστε να συνεργαστεί με κάποιο άλλο κόμμα. Αν δεν τα καταφέρει σε τρεις μέρες έχει το δικαίωμα να δώσει αρνητική δεδηλωμένη και η εντολή να περάσει στον επόμενο κ.ο.κ.

Το ζήτημα στις φετινές εκλογές είναι πως κανείς από τους πολιτικούς αρχηγούς δεν δείχνει ευνοϊκά διακείμενος προς την περίπτωση της συγκυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα, ξεκινώντας από τη Νέα Δημοκρατία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πιο πρόσφατα απορρίψει τη συνεργασία του με το ΠΑΣΟΚ, κατηγορώντας τον Νίκο Ανδρουλάκη πως η πολιτική του πλησιάζει περισσότερο εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ και διαχωρίζει το όραμά του από των ψηφοφόρων του. Κατηγορηματική άρνηση υπάρχει επίσης προς και από την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, ο οποίος λέει “όχι” σε όλα τα αναξιόπιστα, όπως τα αποκάλεσε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΙ, κόμματα.

Από τη μεριά του, ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει επανειλημμένως ξεκαθαρίσει πως δε θα δεχτεί συγκυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, με τον οποίο τους χωρίζει πλέον και η υπόθεση των παρακολουθήσεων, αλλά ούτε τον Αλέξη Τσίπρα. Απέκλεισε εντελώς, ακόμη, και τη συνεργασία με τους “δραχμίτες” -όπως τους χαρακτήρισε ο ίδιος- του Μέρα25, παρόλο που αριθμητικά μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ-Μέρα25 υφίσταται.

Διφορούμενες είναι οι δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος δε στοχεύει σε μια “κυβέρνηση ηττημένων”, όμως δεν αποδοκιμάζει εντελώς την προοπτική μιας μελλοντικής συζήτησης, αφού σε συνέντευξη τύπου άφησε υπόνοιες για μια κυβέρνηση “ειδικού σκοπού” που θα αφορά την κάθαρση του πολιτικού συστήματος ύστερα από το σκάνδαλο των υποκλοπών. Δεν έχει εξαιρέσει ούτε τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος δεν φέρεται σύμφωνος σε μια συμμαχία μαζί του.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης διεκδικεί επίσης την αυτοδυναμία, καθώς σε συνέντευξή του στο Ενώπιος Ενωπίω του Νίκου Χατζηνικολάου κατέθεσε πως θα προτιμήσει δεύτερο γύρο εκλογών παρά την όποια συνεργασία.

Δεύτερες εκλογές

          Αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση ή συγκυβέρνηση μετά την ερχόμενη Κυριακή, το Σύνταγμα ορίζει δεύτερο γύρο ύστερα από σαράντα μέρες, την πρώτη, δηλαδή, Κυριακή του Ιουλίου. Σε αυτή τη διαδικασία θα ακολουθηθεί το σύστημα της Ενισχυμένης Αναλογικής που ίσχυε ως τώρα και ευνοεί το πρώτο κόμμα.

              Αυτό σημαίνει πως οι 250 έδρες της Βουλής θα κατανεμηθούν με Απλή Αναλογική και οι υπόλοιπες πενήντα είτε θα δοθούν στο πρώτο κόμμα αν φτάσει το 40% του εθνικού ποσοστού είτε θα λάβει τις 20 για το 25% και ύστερα μία έδρα για κάθε 0,5%.

            Για τις σαράντα μέρες που μεσολαβούν και ώστε να μη μείνει η χώρα ακυβέρνητη, θα οριστεί Υπηρεσιακή Κυβέρνηση με Πρωθυπουργό έναν από τους προέδρους των τριών Ανώτατων Δικαστηρίων, το Συμβούλιο της Επικρατείας, ο Άρειος Πάγος και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Υπάρχει και η επιλογή της Οικουμενικής Εκλογικής Κυβέρνησης, η οποία δημιουργείτε προσωρινά με συμφωνία όλων των κομμάτων της Βουλής.

Τελευταίο σενάριο

Συζητήθηκε και μια τελευταία λύση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, σύμφωνα με την οποία αν η Νέα Δημοκρατία βγει πρώτη με αριθμό βουλευτών κοντά στο 150, θα πάρει και βουλευτές άλλων κομμάτων για να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία. Ο Πρόεδρος, ωστόσο, διαφώνησε πλήρως, υποστηρίζοντας η αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας δε θα είναι το ίδιο ισχυρή αν παρέμβουν στα μέλη της διαφορετικά συμφέροντα.